Podział Królestwa Kongresowego
Pierwotnie dzieliło się na 8 województw, potem na 10 guberni. Do 1831 roku posiadało szeroką autonomię, zagwarantowaną mu przez konstytucję z 1815 roku. W praktyce postanowienia konstytucji były jednak nagminnie łamane. Po przegranym powstaniu listopadowym odrębność państwową ograniczył Statut Organiczny dla Królestwa Polskiego (1832 rok). Pozbawiono wówczas Królestwo Polskie prawa do posiadania armii, zlikwidowano sejm, zawieszono konstytucję, władzę zaś sprawował odtąd namiestnik. Wprowadzono rosyjski system monetarny i kodeks karny oraz zlikwidowano Uniwersytet Warszawski i Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Znacznie ograniczono także liczbę polskich szkół. Spowodowało to rozwój licznych konspiracyjnych organizacji niepodległościowych.
Rozwój gospodarczy Królestwa Kongresowego
Mimo likwidacji suwerenności postępował stały rozwój gospodarczy i przemysłowy. Rozbudowywano przemysł włókienniczy, metalurgiczny oraz wydobywczy. Antypolska polityka została częściowo złagodzona w 1856 roku. Wyrażono wówczas zgodę na powołanie Akademii Medyko-Chirurgicznej (1857 rok) oraz Towarzystwo Rolnicze (1858 rok). Utworzono także Szkołę Główną Warszawską (1862 rok). Nie powstrzymało to rosnącego niezadowolenia oraz nastrojów patriotycznych i narodowowyzwoleńczych. Ich wynikiem był wybuch powstania styczniowego. Po jego upadku autonomia Królestwa Polskiego została ostatecznie zlikwidowana.
Konsekwencje powstań były dotkliwe dla Królestwa Kongresowego
Szkołę Główną Warszawską przemianowano na cesarski uniwersytet rosyjski, nasilono rusyfikację szkolnictwa. Zmieniono nazwę na Kraj Nadwiślański. W 1874 roku zamiast namiestnika wprowadzono urząd generała-gubernatora. W czasie rewolucji w latach 1905-1907 władze ponownie zostały zmuszone do ustępstw. Zliberalizowano wówczas między innymi przepisy dotyczące kultury, języka i oświaty polskiej. Część z tych osiągnięć ponownie zawieszono w okresie tzw. reakcji stołypinowskiej. W czasie I wojny światowej na terenie Królestwa Polskiego działały Legiony Polskie oraz Polska Organizacja Wojskowa (POW). Po wyparciu przez państwa centralne Rosji teren Królestwa Polskiego podzielono pomiędzy Prusy, które powołały na terenach okupowanych Generalne Gubernatorstwo Warszawskie, oraz Austro-Węgry, które utworzyły Generalne Gubernatorstwo Lubelskie. Z chwilą opuszczenia ziem polskich przez Rosjan i wkroczenia Niemców (1915 rok) Królestwo Polskie przestało istnieć.
Zobacz także - Wyprawy Krzyżowe