Wraz z rozwojem chrześcijaństwa pojawiały się różnice w wierzeniach i praktykach między różnymi regionami. W końcu, w roku 1054, doszło do formalnego podziału między kościołem zachodnim (katolickim) a wschodnim (prawosławnym). Schizma wschodnia była wynikiem długiego procesu różnicowania się obu kościołów.
Kościół katolicki
Kościół katolicki, który jest największym kościołem chrześcijańskim na świecie, ma swoje korzenie w Rzymie i jest uważany za sukcesora apostoła Piotra. Kościół katolicki uznaje papieża jako swojego zwierzchnika, który ma władzę nad całym Kościołem i uważany jest za następcę Piotra. W ciągu wieków, Kościół katolicki odegrał kluczową rolę w rozwoju Europy, zwłaszcza w średniowieczu, kiedy był jedyną instytucją, która była w stanie zjednoczyć cały kontynent. Wielu papieży, jak np. Grzegorz Wielki, miało ogromny wpływ na rozwój kultury, nauki i sztuki.
Kościół prawosławny
Kościół prawosławny wywodzi się z Bizancjum i ma swoje korzenie w Wschodnim Kościele. Podobnie jak Kościół katolicki, Kościół prawosławny ma swojego zwierzchnika - patriarchy - ale nie uznaje on zwierzchnictwa papieża. Kościół prawosławny był przez wieki ważnym elementem kultury i historii Rosji, Grecji, Bułgarii i innych krajów Wschodu. Podobnie jak Kościół katolicki, Kościół prawosławny odegrał ważną rolę w rozwoju kultury, nauki i sztuki.
Schizma Wschodnia
Innym ważnym wydarzeniem, które miało wpływ na podział chrześcijaństwa, było powstanie Schizmy Wschodniej w 1054 roku. Schizma Wschodnia, inaczej podział Kościoła Wschodniego, to rozłam między Kościołem Wschodnim (Ortodoksyjnym) a Kościołem Zachodnim (Katolickim).
Schizma Wschodnia wywołana była kilkoma czynnikami, w tym sporami doktrynalnymi, politycznymi i kulturowymi. Jednym z głównych czynników była różnica w podejściu do władzy w Kościele. W Kościele Wschodnim władza była bardziej zdecentralizowana, a biskupi mieli większy wpływ na swoje diecezje. W Kościele Zachodnim, zwłaszcza po reformach Grzegorza VII, papież miał większą władzę i kontrolę nad Kościołem.
Schizma została formalnie ogłoszona w 1054 roku, gdy papież Leon IX i patriarcha Konstantynopola, Michał I Cerulariusz, wzajemnie ekskomunikowali się nawzajem. Schizma spowodowała, że Kościół Wschodni i Zachodni przestały uznawać się nawzajem, co doprowadziło do powstania dwóch odrębnych Kościołów: Kościoła Katolickiego i Kościoła Prawosławnego.
Konflikt Grzegorza VII z Henrykiem IV
W XI wieku doszło do kolejnego ważnego wydarzenia w historii Kościoła katolickiego, a mianowicie do konfliktu między papieżem Grzegorzem VII a cesarzem Henrykiem IV. Konflikt ten miał swoje korzenie w kwestii inwestytury, czyli prawa do mianowania biskupów i innych duchownych przez władze świeckie. Grzegorz VII był zwolennikiem tego, aby to Kościół miał władzę nad mianowaniem duchownych, natomiast Henryk IV uważał, że to on jako cesarz powinien mieć tę władzę.
Konflikt ten doprowadził do ekskomuniki Henryka IV przez Grzegorza VII w 1076 roku. Była to bardzo poważna kara, która oznaczała wykluczenie z Kościoła katolickiego i pozbawienie wszelkich sakramentów. Henryk IV, który był bardzo zależny od poparcia Kościoła katolickiego, bardzo się tym przejął i postanowił odwołać ekskomunikę. Na synodzie w Wormacji w 1076 roku zdecydował się na publiczne pokutę, która miała mu umożliwić powrót do łask Kościoła.
Jednak Grzegorz VII nie był przekonany o szczerości jego pokuty i nakazał powtórzenie ceremonii w Canossie. Tam, na spotkaniu z papieżem, Henryk IV musiał pokonać 3 dni pieszo w śniegu, a następnie prosić o przebaczenie. Grzegorz VII zgodził się przywrócić go do łask Kościoła, ale konflikt między nimi pozostał.
Podział chrześcijaństwa i schizma wschodnia oraz konflikt Grzegorza VII z Henrykiem IV to dwa bardzo ważne wydarzenia w historii Kościoła katolickiego. Pierwsze z nich doprowadziło do rozdzielenia Kościoła na dwie odrębne gałęzie, a drugie pokazało, jak wiele władzy i wpływu Kościół miał w średniowieczu. Obie te sprawy pokazują, jak bardzo w Kościele katolickim liczyły się kwestie władzy i kontroli, a także jak ważna była jedność Kościoła.
Ważne daty:
- 1054 rok - schizma wschodnia
- 1076 rok - ekskomunika Henryka IV przez Grzegorza VII
- 1077 rok - ukorzenie się Henryka IV przed Grzegorzem VII
- 1122 rok - konkordat w Wormacji
Filmik do powtórzenia materiału na kartkówkę - moja klasa 5
