Reformy Sejmu Wielkiego
Sejm Wielki, znany także jako Sejm Czteroletni, zebrał się w 1788 roku. Był to wyjątkowy okres w historii Rzeczypospolitej, kiedy to świadomość potrzeby głębokich reform zaowocowała jednym z najbardziej ambitnych programów reformacyjnych w Europie. Sejm podjął próbę naprawy finansów państwa, reformy wojska, wzmocnienia władzy centralnej, a także rozszerzenia praw mieszczaństwa. Jednakże najważniejszym i najbardziej trwałym osiągnięciem tego okresu była Konstytucja 3 maja.
Uchwalenie Konstytucji 3 maja
Konstytucja 3 maja, uchwalona w 1791 roku, była pierwszą w nowożytnej Europie i drugą na świecie po amerykańskiej konstytucją ustanawiającą zasady prawne państwa. Reforma ta wprowadzała monarchię konstytucyjną, ograniczała znacząco liberum veto, które paraliżowało prace sejmowe, oraz zapewniała szlachcie równość wobec prawa. Konstytucja 3 maja stanowiła próbę ratowania państwa polskiego przed zewnętrznym i wewnętrznym upadkiem.
Konfederacja targowicka i wojna polsko-rosyjska
Reformy Sejmu Wielkiego i uchwalenie Konstytucji 3 maja spotkały się z niechęcią części magnaterii, która w obawie przed utratą swoich przywilejów oraz pod wpływem Rosji, utworzyła Konfederację Targowicką w 1792 roku. Konfederaci zwrócili się z prośbą o interwencję do carycy Katarzyny II, co doprowadziło do wybuchu wojny polsko-rosyjskiej. Mimo początkowych sukcesów, siły polskie zostały pokonane, a Konstytucja 3 maja została przez okupanta uznana za nieważną.
Drugi rozbiór Polski
Konsekwencją konfliktu z Rosją i działalności Konfederacji Targowickiej był drugi rozbiór Polski w 1793 roku, w wyniku którego państwo polskie straciło około 300 tysięcy km² terytorium na rzecz Prus i Rosji. Ta tragiczna strata terytorialna jeszcze bardziej osłabiła Rzeczpospolitą, przybliżając ją do ostatecznego upadku, który nastąpił w wyniku trzeciego rozbioru w 1795 roku.
Sejm Wielki i Konstytucja 3 maja stanowią ważny rozdział w historii Polski, będący zarówno momentem nadziei na odnowę państwa, jak i preludium do jego upadku. Te wydarzenia podkreślają znaczenie wewnętrznej solidarności i zewnętrznej niezależności w procesie obrony suwerenności narodowej.
